Ҫӗрпӳри районсен хушшинчи судпа медицина экспертизин бюро уйрӑмӗн унчченхи ертӳҫи ӗҫ тивӗҫӗсенчен иртнӗ тата ҫынсене улталанӑ, уйрӑмри санитаркӑсем ӑна саккунсӑр ҫак ӗҫе тума пулӑшнӑ тесе шанмаҫҫӗ. Уголовлӑ ӗҫе тишкерсе пӗтернӗ, суда ярса панӑ.

Следовательсем тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх, хайхи морг ертӳҫи пӗлтӗр ҫулталӑк тӑршшӗпех вилнӗ ҫынсен ӳтне пытарма хатӗрленӗшӗн укҫа илме юраманнине пӗлсе тӑрсах ахаль те пысӑк хуйхӑллӑскерсенчен сӗтев илнӗ. Укҫана вилнӗ ҫын тӑванӗсем юнашар вырнаҫнӑ ритуаллӑ таварсен лавккинче панӑ, унта уйрӑм сӗтел хушшинче дежурствӑри санитарка ларнӑ, укҫана шӑпах вӑл илнӗ. Тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх, ҫавсен хапсӑнчӑклӑхне пула 19 ҫын шар курнӑ. Вӗсем пурӗ пӗрле 83 пин тенкӗ тӳленӗ. Унсӑр пуҫне морг ертӳҫи Ҫӗрпӳ районӗн хӗрарӑмӗнчен амӑшне пытарма хатӗрленӗшӗн улталаса 4930 тенкӗ илнӗ.

2018-2019 ҫулсенче Патӑрьел тата Ҫӗрпӳ районӗсенчи икӗ плотинӑна юсӗҫ. Вӗсене ҫӗнетмешкӗн пӗтӗмпе 17 миллион тенке яхӑн тӑкаклӗҫ. Ку хушӑва ЧР Министрсен Кабинечӗн пуҫлӑхӗ Иван Моторин алӑ пуснӑ.

Документра палӑртнӑ тӑрӑх, Патӑрьел районӗнчи Люля юханшывӗ ҫинчи плотинӑна икӗ ҫул юсӗҫ. Ку тӗллевпе федераци тата республика хыснисенчен 14 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ. 13 миллион тенке яхӑнӑшӗ – федераци хыснинчен.

Ҫӗрпӳ районӗнчи Чӑрӑш ялӗнчи плотинӑна та тӗпрен юсӗҫ. Ун валли 2,7 миллион тенкӗ ытла уйӑрӗҫ. Ку плотина авариллӗ лару-тӑрура. Ейӳ вӑхӑтӗнче яла шыв илет-мӗн. Ҫулталӑк каялла район администрацийӗ плотинӑн проект ӗҫне тумашкӑн 100 пин тенкӗ уйӑрнӑ.

Ҫӗрпӳре пурӑнакансем ӑна «Вырӑнти Байкал» теҫҫӗ. Пысӑк кӳлленчӗкрен иртсе кайма май ҫук. Кӗҫех ав хӗлле ҫитет, ҫав лупашка шӑнса пӑра та ҫаврӑнӗ. Управляющи компанийӗ вара хальлӗхе нимӗн те тумасть.

Ку лупашка пилӗк уйӑх каялла пулнӑ. Кунсерен унта ҫӗр-ҫӗр литр шыв юхать. Ҫуркунне ҫав вырӑнта пӑрӑх шӑтнӑ. Унтанпа управляющи компанийӗ ку пӑтӑрмаха пӗтермен.

Вырӑнти влаҫ ку ҫивӗч ыйту пирки пӗлет. Анчах укҫа ҫук тесе нимӗн те тумаҫҫӗ. Ҫынсем вара асапланаҫҫӗ. Ачисем урама та тухаймаҫҫӗ. Ҫитменнине, шӑтӑк пӑрӑхран юхакан шывшӑн ҫынсен укҫа тӳлеме тивет. Ҫынсем шутланӑ тӑрӑх, унта 80 пин тенкӗлӗх шыв юхнӑ.

Хӗллеччен пӑрӑха улӑштармасан лупашка шӑнса ларӗ. Ҫитменнине, ҫынсем шывсӑр тӑрса юлма пултараҫҫӗ. «Чӑваш Ен» ПТРК журналисчӗсем Ҫӗрпӳре сюжет ӳкернӗ хыҫҫӑн управляющи компанийӗ ҫивӗч ыйтӑва татса пама шантарнӑ.

Ку эрне вӗҫӗнче, шӑматкун, Шупашкарта «Кӗр парнисем» ял хуҫалӑх ярмӑрккине савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура хупӗҫ. Мероприяти «Северная» тата «Николаевски» суту-илӳ комплексӗсен лапамӗсенче пулӗ. Вӑл 10 сехетре пуҫланӑ.

Унта пыракансене чылай савӑнӑҫлӑ пулӑм кӗтет. Викторинӑсем ирттерӗҫ, ҫӗнтерӳҫӗсене парнепе хавхалантарӗҫ. Пахча ҫимӗҫӗ тата улма-ҫырлана эрешлесе касас енӗпе ӑсталӑх класӗсем иртӗҫ.

Аса илтерер: «Кӗр парнисем» ярмӑрккӑ ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче ӗҫлеме пуҫланӑ. Ҫак тапхӑрта ҫынсем ял хуҫалӑх продукцине йӳнӗпе туянма пултарнӑ. Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Муркаш, Элӗк, Вӑрмар, Вӑрнар районӗсенчи аграрисем хӑйсен продукцине сутнӑ.

Авӑн уйӑхӗн 12-мӗшӗнче ЧР ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов Швеци усламҫисемпе тӗл пулнӑ. Кеннет Хульт ертсе пыракан делегаци пирӗн республикӑна пӗрремӗш хут килмен. 2013 ҫулхи кӗркунне вӑл Ҫӗмӗрле районӗнче «Кеннет» тулли мар яваплӑ общество йӗркеленӗ. Халӗ унти 475 гектар лаптӑк ҫинче тыр-пул, рапс ҫитӗнтереҫҫӗ.

Шведсем акмалли лаптӑка 4,5 пин гектара ҫитересшӗн. Вӗсем тӗрлӗ енпе аталанасшӑн. Тӗлпулӑва хутшӑннӑ Магнус Карлссон, Борли Андерссон тата Пьер Свенсон Чӑваш Енре сӗт юр-варӗ тата сыр туса илесси, хӑмла ҫитӗнтересси пирки калаҫнӑ. Ҫавӑн пекех вӗсем йывӑҫпа ӗҫлесшӗн.

Шведсем министрпа пӗрле уйсене ҫитсе курнӑ, вырма мӗнле пынипе паллашнӑ, Ҫӗрпӳ районӗнче хӑмла туса илнипе кӑсӑкланнӑ.

Республикӑри ҫул-йӗр ҫинчи тӑрӑма фото- тата видеокамерӑсем сӑнаса тӑрасси йӑлана кӗнӗ. Унтан та ытларах — ҫӗннисене те вырнаҫтараҫҫӗ. Ҫак уйӑхӑн пуҫламӑшӗнче «Автоураган», «Азимут», «ТРАФИК-СКАНЕР-СМ» ятлӑ ҫӗнӗ комплекссене ӗҫлеттерсе янӑ. Вӗсене Канашра (Ленин проспекчӗ тата Чкалов урамӗ, Ҫӗнтерӗве 30 ҫул тата Пушкин урамӗсем хӗресленнӗ ҫӗрте), Шупашкарта (Ленин проспекчӗ тата Гагарин урамӗ хӗресленнӗ тӗлте), ҫавӑн пекех Хыркасси ялӗ патӗнчи «Волга» (чӑв. Атӑл) М-7 ҫул ҫинче вырнаҫтарнӑ. Автомат мелӗпе ӗҫлекен камерӑсем светофорӑн хӗрле ҫутипе каҫнине, чарӑнмалли лини ҫине кӗрсе кайнине, сулахай е сылтам енне пӑрӑннӑ чухне ҫул-йӗр правилине пӑснине ӳкерсе илеҫҫӗ.

Камерӑсене ӗҫлеттерсе ярассипе халӗ ӗҫсем Ҫӗрпӳ районӗнче (М-7 ҫул ҫинчи «Кирпӗч савучӗ» чарӑну тӗлӗнче); Канаш районӗнче («Ҫӗрпу–Чӗмпӗр» ҫу ҫинчи 44км+100м паллӑ тӗлӗнче); Шупашкар районӗнче (Шупашкара Хӗвелтухӑҫ тата Хӗвеланӑҫ енчен пырса кӗнӗ ҫӗрте) пулӗҫ. Вӗсем авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗнчен ӗҫлесе каймалла.

Ҫӗрпӳ районӗнче ҫывӑх вӑхӑтра унти судпа медицина экспертизин бюровӗн уйрӑмӗнче ӗҫленӗ икӗ ҫынна суд тенкелӗ ҫине лартӗҫ. Уйрӑм заведующийӗ пулнӑ хӗрарӑма тата унта санитаркӑра тӑрӑшнӑ ҫынна ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑ тесе явап тыттарӗҫ.

Чӑваш Енӗн прокуратурин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, судпа медицина экспертизин бюровӗн Ҫӗрпӳри районсем хушшинчи уйрӑмӗнче вилене моргран панишӗн укҫа ыйтнӑ. Ку йӗркене заведующи шухӑшласа кӑларнӑ. Юнашарах вырнаҫнӑ ритуаллӑ пулӑшу лавккинче санитарка укҫа илсе ларнӑ. Ӑна улталама пулӑшнӑшӑн явап тыттарӗҫ.

Виле илсе тухассишӗн укҫа ыйтнипе 19 ҫын 82 пин ытла тенкӗ тӳленӗ.

Ӗнерхи ӗҫченсен тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе прокуратура ҫирӗплетнӗ хыҫҫӑн Ҫӗрпӳ район судне пӑхса тухма ярса панӑ.

Янсакасси. Аҫтахар Плотников тунӑ сӑн

Тутарстанри усламҫӑ Ҫӗрпӳ районӗнче чутах экологи катастрофи туман. Хусанта пурӑнакан 47 ҫулти арҫын Янсакасси ялӗнче ҫӑм сӑрлас ӗҫ пуҫарнӑ. Хӑйӗн ӗҫӗнче вӑл хром кӗрекен ҫумалли хутӑшпа усӑ курнӑ. Шӑпах ҫав сиенлӗ япала тавралӑха вараланӑ та.

Следстви палӑртнӑ тӑрӑх, 2013 ҫулхи ака уйӑхӗнчен пуҫласа кӑҫалхи акаччен сиенлӗ хутӑшсем канализаци пӑрӑхӗ витӗр юрӑхсӑра тухнӑ тасатмалли сооруженисене лекнӗ. Унтан вара инҫех мар вырнаҫнӑ ҫырмана юхнӑ.

Ҫапла майпа усламҫӑ 700 тӑваткал метр лаптӑка вараланӑ. Усламҫа ҫакӑншӑн явап тыттарасшӑн. Ун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе малалла тӗпчеҫҫӗ.

Чӑваш Енре пилотсӑр вӗҫев аппарачӗ ҫул-йӗр ҫинчи правилӑсене пӑсакансене тупса палӑртӗ. Кун пирки ҪҪХПИ пресс-служби пӗлтерет.

Пилотсӑр вӗҫекен аппарата республикӑри чи хӑрушӑ, авари тӑтӑш пулакан ҫул ҫине янӑ ӗнтӗ. Вӑл хальлӗхе Ҫӗрпӳ районӗнчи ҫул ҫийӗн вӗҫсе ҫӳрет. Вӑл ҫул-йӗр правилисене пӑснине ӳкерӗ.

Ҫӗрпӳ районти ҫул участокне ахальтен суйламан. Уйрӑмах юлашки вӑхӑтра унта авари нумай пулать. Ытларах чухне — водитель пысӑк хӑвӑртлӑхпа пынине пула.

Муркаш районӗнчи ӗҫпе тивӗҫтерекен центр ҫынсене ют ҫӗре ярасшӑн. Район администрацийӗн сайтӗнче темиҫе кун каялла пӗлтернӗ тӑрӑх, «Муркаш районӗнчи халӑха ӗҫпе тивӗҫтерекен центр ӗҫсӗр ҫынсене Чӑваш Республики тулашӗнче ӗҫе вырнаҫтарассипе тӑрӑшать».

Урӑх регионсене вӑхӑтлӑх каяс текен мӗнпур ҫынна центр хӑйсем патне пыма сӗнет. Ӑҫта пымаллине те кӑтартнӑ: Муркаш сали, Мир урамӗ, 6-мӗш ҫурт, 329-мӗш пӳлӗм. Телефон номерне те асӑннӑ: 62-1-66.

Аса илтерер, ҫӗртме уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче республикӑри ӗҫлӗх центрӗсем хӑйсем патӗнче шутра тӑракан кашни ҫын валли тӑватӑ вырӑн пуррине пӗлтернӗччӗ. Икӗ уйӑх каяллахи сстатистикӑна ӗненсен, ӗҫсӗррисем Муркаш, Комсомольски тата Ҫӗрпӳ районӗсенче сахал.